Podstawy teoretyczne biologii
Sylabus zajęć
Informacje podstawowe
Kierunek studiów
Specjalność
-
Jednostka organizacyjna
Wydział Biologii
Poziom studiów
Forma studiów
Profil studiów
Profil ogólnoakademicki
Cykl dydaktyczny
-3
Języki wykładowe
Polski
Obligatoryjność
Obowiązkowy
Blok zajęciowy
Przedmioty nieprzypisane
Prowadzący zajęcia
prof. dr hab. Przemysław Wojtaszek, przemow@amu.edu.pl, dr hab. Anna Skoracka, skoracka@amu.edu.pl, prof. dr hab. Marlena Lembicz, lembicz@amu.edu.pl
|
Okres
Semestr -1
|
Forma zajęć / liczba godzin / forma zaliczenia
|
Liczba punktów ECTS
|
Cele kształcenia dla zajęć
1. Przedstawienie spójnej podstawy teoretycznej nauk biologicznych.
2. Zapoznanie z etapami poznania naukowego i podstawowymi postulatami metodologicznymi obowiązującymi w naukach przyrodniczych.
3. Wykazanie, że rozwój nauk biologicznych wymaga wykorzystania zdobyczy teoretycznych, doświadczalnych oraz narzędzi pokrewnych nauk przyrodniczych i ścisłych, w szczególności matematyki, fizyki i chemii.
4. Przekazanie wiedzy o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia.
5. Zapoznanie z różnymi podejściami metodologicznymi wykorzystywanymi w naukach biologicznych.
6. Wyrobienie umiejętności identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego.
7. Rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia i dostarczanie inspiracji do odkrywania wzorców przyrodniczych.
Wymagania wstępne
Znajomość matematyki, fizyki, chemii, biologii na poziomie szkoły ponadpodstawowej.Efekty uczenia się dla zajęć
| Symbol EU dla zajęć/przedmiotu | Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU student/ka: | Symbole EK dla kierunku studiów |
| Efekt_01 | zna i rozumie wybrane pojęcia metodologii nauk przyrodniczych | |
| Efekt_02 | zna i rozumie różne definicje życia, wykorzystujące zróżnicowane podstawy teoretyczne | |
| Efekt_03 | zna i rozumie przykłady emergencji właściwości wynikające ze złożoności zjawisk i procesów biologicznych | |
| Efekt_04 | potrafi opisać wpływ sił fizycznych na strukturę i funkcjonowanie życia | |
| Efekt_05 | wymienia najważniejsze poziomy hierarchicznej organizacji życia | |
| Efekt_06 | określa najważniejsze założenia teorii komórkowej i porównuje z założeniami teorii organizmalnej | |
| Efekt_07 | charakteryzuje poszczególne etapy przepływu informacji genetycznej | |
| Efekt_08 | wskazuje najważniejsze reguły rządzące rozwojem organizmów | |
| Efekt_09 | zna i rozumie znaczenie procesu symbiozy w ewolucji | |
| Efekt_10 | zna i wymienia najważniejsze strategie życiowe organizmów | |
| Efekt_11 | zna i rozumie termodynamiczne podstawy funkcjonowania ekosystemów | |
| Efekt_12 | zna i rozumie najważniejsze koncepcje teorii ewolucji | |
| Efekt_13 | potrafi przeanalizować ewolucję biologiczną i kulturową w kontekście teorii super-organizmu |
Treści programowe
| Lp. | Treści programowe dla zajęć/przedmiotu | Symbol EU dla zajęć/przedmiotu |
| 1. |
Podstawy metodologii pracy naukowej (teoria naukowa, hipoteza, stawianie i testowanie hipotez jako proces tworzenia nauki, metoda naukowa) |
Efekt_01 |
| 2. |
Poznawanie świata żywego z perspektywy historycznej |
Efekt_01, Efekt_02, Efekt_03 |
| 3. |
Teoretyczne podstawy nauk biologicznych a definicja życia |
Efekt_02 |
| 4. |
Matematyczne podłoże opisu zjawisk biologicznych (m.in. geometria, symetrie, zbiory) |
Efekt_02, Efekt_03, Efekt_04 |
| 5. |
Świat żywy w okowach fizyki (podstawy termodynamiki, wpływ sił fizycznych na strukturę i funkcjonowanie organizmów) |
Efekt_03, Efekt_04 |
| 6. |
Teoria złożoności |
Efekt_03, Efekt_05 |
| 7. |
Koncepcja hierarchii i teoria hierarchicznej organizacji życia |
Efekt_03, Efekt_05 |
| 8. |
Teoria komórkowa i organizmalna (różnice, podobieństwa, przypadki graniczne) |
Efekt_03, Efekt_05, Efekt_06 |
| 9. |
Podstawowy dogmat biologii molekularnej |
Efekt_05, Efekt_07 |
| 10. |
Elementy teorii biologii rozwoju |
Efekt_07, Efekt_08 |
| 11. |
Teoria endosymbiotyczna a ewolucyjne innowacje organizmów (rozwiązania metaboliczne, morfologiczne, ekologiczne, powstanie organizmów eukariotycznych) |
Efekt_09 |
| 12. |
Wykorzystanie teorii gier do objaśnienia strategii życia organizmów |
Efekt_10, Efekt_04 |
| 13. |
Funkcjonowanie ekosystemów (poziomy hierarchii biologicznej, dynamika ekosystemów, struktura troficzna, teoria ekologii ekosystemów i znaczenie węgla, wpływ człowieka na funkcjonowanie ekosystemów) |
Efekt_11 |
| 14. |
Koncepcja superorganizmu (organizmy klonalne, organizmy kolonijne, organizmy eusocjalne, ewolucyjne wyjaśnienie koncepcji superorganizmu, ewolucja społeczna człowieka) |
Efekt_13 |
| 15. |
Teoria ewolucji (dobór naturalny, adaptacje, dostosowanie, hipoteza Czerwonej Królowej, koewolucja, dobór płciowy) |
Efekt_12 |
Informacje dodatkowe
| Metody i formy prowadzenia zajęć | |
|---|---|
| Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień | |
| Wykład problemowy | |
| Demonstracje dźwiękowe i/lub video |
| Sposoby oceniania | Symbole EK dla modułu zajęć/przedmiotu | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EK_1 | EK_2 | EK_3 | EK_4 | EK_5 | EK_6 | EK_7 | EK_8 | EK_9 | EK_10 | EK_11 | EK_12 | EK_13 | ||
| Egzamin z „otwartą książką” | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | |
| Kolokwium pisemne | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | x | ||
| Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM | |
|---|---|
| bardzo dobry (bdb; 5,0): | znakomita wiedza o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia oraz o podstawowych postulatach metodologicznych obowiązujących w naukach przyrodniczych; znakomita umiejętność identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego; znakomita umiejętność krytycznego myślenia i opisywania wzorców przyrodniczych w kompleksowy sposób z wykorzystaniem teorii pokrewnych nauk przyrodniczych |
| dobry plus (+db; 4,5): | bardzo dobra wiedza o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia oraz o podstawowych postulatach metodologicznych obowiązujących w naukach przyrodniczych; bardzo dobra umiejętność identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego; bardzo dobra umiejętność krytycznego myślenia i opisywania wzorców przyrodniczych w kompleksowy sposób z wykorzystaniem teorii pokrewnych nauk przyrodniczych |
| dobry (db; 4,0): | dobra wiedza o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia oraz o podstawowych postulatach metodologicznych obowiązujących w naukach przyrodniczych; dobra umiejętność identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego; dobra umiejętność krytycznego myślenia i opisywania wzorców przyrodniczych w kompleksowy sposób z wykorzystaniem teorii pokrewnych nauk przyrodniczych |
| dostateczny plus (+dst; 3,5): | wiedza o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia oraz o podstawowych postulatach metodologicznych obowiązujących w naukach przyrodniczych; umiejętność identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego; umiejętność krytycznego myślenia i opisywania wzorców przyrodniczych w kompleksowy sposób z wykorzystaniem teorii pokrewnych nauk przyrodniczych - ale ze znacznymi niedociągnięciami |
| dostateczny (dst; 3,0): | wiedza o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia oraz o podstawowych postulatach metodologicznych obowiązujących w naukach przyrodniczych; umiejętność identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego; umiejętność krytycznego myślenia i opisywania wzorców przyrodniczych w kompleksowy sposób z wykorzystaniem teorii pokrewnych nauk przyrodniczych - ale ze licznymi błędami |
| niedostateczny (ndst; 2,0): | niewystarczająca wiedza o wybranych teoriach wyjaśniających zjawiska i procesy biologiczne na wszystkich poziomach organizacji życia oraz o podstawowych postulatach metodologicznych obowiązujących w naukach przyrodniczych; brak umiejętności identyfikacji kluczowych zjawisk i procesów oraz ich opisu z użyciem podstawowych teorii biologicznych i kontekstu empirycznego; brak umiejętności krytycznego myślenia i opisywania wzorców przyrodniczych w kompleksowy sposób z wykorzystaniem teorii pokrewnych nauk przyrodniczych |
Literatura
Wydawnictwa książkowe
- 1. January Weiner: Życie i Ewolucja Biosfery, PWN, Warszawa, 1999
2. Wojtaszek, Woźny, Ratajczak (red.): Biologia komórki roślinnej, tom I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006, 2007
3. Douglas J. Futuyma: Ewolucja, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego , Warszawa, 2008
4. Łomnicki A.: Ekologia Ewolucyjna, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa, 2012
Artykuły w czasopismach
- 1. (): konspekty prowadzących, ,
Nakład pracy studenta i punkty ECTS
| Forma aktywności | Średnia liczba godzin* na zrealizowanie aktywności | |
|---|---|---|
| Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem | 30 | |
| Praca własna studenta: | ||
| Przygotowanie do zajęć | ||
| Czytanie wskazanej literatury | 10 | |
| Przygotowanie pracy pisemnej, raportu, prezentacji, demonstracji, itp. | ||
| Przygotowanie projektu | ||
| Przygotowanie pracy semestralnej | ||
| Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia | 20 | |
| SUMA GODZIN | 30+30=60 | |
| LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU | 3 | |
* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut